مواد بسته‌بندی یکی از اجزای حیاتی محصولات دارویی هستند و انتخاب آن‌ها نقش مهمی در فرآیند توسعه محصول دارد، زیرا به‌طور مستقیم با پایداری و کیفیت محصول مرتبط است. مواد بسته‌بندی دارویی رایج شامل بطری‌های شیشه‌ای، بطری‌های پلاستیکی، فویل آلومینیومی و سایر مواد مشابه هستند. در اینجا به بررسی مزایا و معایب این مواد پرکاربرد در بسته‌بندی دارویی پرداخته می‌شود.
بطری شیشه‌ای
مزایا
- دارای قدرت محافظت بالا در برابر عوامل خارجی
- در دو نوع شفاف و کهربایی (amber) در دسترس است
- امکان برچسب‌گذاری آسان
- در اندازه‌ها و اشکال متنوع موجود است
- انواع مختلف شیشه برای کاربردهای خاص موجود است
- مقاومت بالا در برابر نشت مواد
معایب
- شکننده و آسیب‌پذیر
- حجیم و سنگین
- ممکن است در محلول‌های آبی قلیایی آزاد کند
بطری/ظرف پلاستیکی
مزایا
- سبک و حمل‌ونقل آسان
- کمتر حجیم از شیشه
- بسیار مقاوم در برابر شکستگی
- موجود در اندازه‌ها و اشکال متنوع
- از نظر هزینه مقرون‌به‌صرفه
معایب
- مقاومت کمتر در برابر نشت نسبت به بطری‌های شیشه‌ای
- مقاومت حرارتی پایین
- امکان واکنش بین محصول و ظرف
بطری HDPE
مزایا
- مقاومت شیمیایی عالی
- مانع قوی در برابر بخار آب
- هزینه نسبتاً پایین
- بادوام و سبک
معایب
- انبساط حرارتی بالا
- بسیار قابل اشتعال
- حساس به ترک‌خوردگی ناشی از تنش
درپوش لاستیکی
مزایا
- بسته‌بندی محکم و ایمن
- مقاوم در برابر نفوذ هوا و مایعات
- در اندازه‌ها و اشکال مختلف موجود است
- نگهداری آسان و دوام بالا
معایب
- قیمت بالا
- احتمال واکنش با مواد شیمیایی و مشتقات نفتی
فویل آلومینیومی
مزایا
- مقاوم در برابر نور، هوا و رطوبت
- پایدار در دماهای بالا و پایین
- غیرسمی و بدون بو
معایب
- به‌راحتی خراشیده یا فرورفته می‌شود
- هزینه نسبتاً بالا
فویل PVC
مزایا
- هزینه پایین
- وزن سبک
- شکل‌پذیری آسان از طریق حرارت
- مقاوم در برابر هوا
معایب
- پایداری حرارتی ضعیف
- مانع ضعیفی در برابر نفوذ رطوبت
فویل PVDC
مزایا
- ظرفیت بسیار خوب در آب‌بندی حرارتی
- مانع رطوبتی قوی
- مانع قوی در برابر نفوذ اکسیژن
معایب
- هزینه بیشتر نسبت به فویل PVC
انتخاب مناسب مواد بسته‌بندی دارویی نقشی کلیدی در حفظ کیفیت، ایمنی و ماندگاری محصول ایفا می‌کند. هر نوع بسته‌بندی با توجه به ویژگی‌های خاص خود برای نیازهای متفاوتی طراحی شده است. بطری‌های شیشه‌ای، به‌دلیل مقاومت بالا در برابر نشت و آلودگی، برای محصولات حساس و استریل گزینه‌ای ایده‌آل هستند، در حالی که بطری‌های پلاستیکی به‌دلیل وزن سبک و هزینه کمتر بیشتر برای محصولات روزمره مورد استفاده قرار می‌گیرند. موادی مانند فویل آلومینیومی و PVDC نیز برای محافظت در برابر رطوبت و اکسیژن در بسته‌بندی‌های قرص و کپسول کاربرد دارند.
علاوه بر مسائل فنی، زیبایی بصری و سهولت استفاده از بسته‌بندی نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. طراحی ظاهری محصول باید به‌گونه‌ای باشد که حس اعتماد و کیفیت را به کاربر القا کند و درعین‌حال کاربری ساده و آسان داشته باشد. برای مثال، درپوش‌های لاستیکی باید به‌راحتی باز و بسته شوند و بسته‌بندی‌ها باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که از حمل‌ونقل آسان و محافظت مؤثر از محصول اطمینان حاصل کنند. در نهایت، انتخاب بسته‌بندی مناسب باید با توجه به نوع محصول، نیازهای نگهداری، زیبایی بصری و راحتی مصرف‌کننده انجام شود تا هم از نظر کارایی و هم از نظر تجربه کاربری بهترین نتیجه حاصل گردد.
