در دنیای داروسازی مدرن، رهایش دارو (Liberation) به عنوان یک مرحلهی کلیدی در فرآیند فارماکوکینتیک در نظر گرفته میشود. این مفهوم به مرحلهای اشاره دارد که در آن دارو از فرم دارویی خود (مانند قرص، کپسول یا تزریقی) آزاد میشود و برای جذب در بدن آماده میگردد. رهایش معمولاً شامل دو فرآیند تجزیه (Disintegration) و انحلال (Dissolution) است که تعیین میکند دارو با چه سرعتی در مایعات بدن حل شده و وارد جریان خون شود. به دلیل اهمیت این فرآیند در تنظیم سرعت و میزان جذب دارو، برخی از متخصصان فارماکولوژی مفهوم Liberation را به مدل سنتی ADME اضافه کردهاند و آن را به LADME توسعه دادهاند.
در داروهای مدرن، کنترل فرآیند رهایش دارو نقش بسیار مهمی در بهینهسازی اثر درمانی و کاهش عوارض جانبی دارد. به عنوان مثال، در داروهای رهش سریع (Immediate Release)، فرمولاسیون بهگونهای طراحی شده است که دارو به سرعت در بدن آزاد و جذب شود. این در حالی است که در داروهای آهستهرهش (Sustained Release) یا رهش کنترلشده (Controlled Release)، فرایند رهایش بهطور تدریجی صورت میگیرد تا غلظت دارو در خون ثابت بماند و نیاز به مصرف مکرر کاهش یابد. در داروهای رهش هدفمند (Targeted Release) مانند نانوفرمولاسیونها و لیپوزومها، دارو تنها در محل مورد نظر آزاد میشود، که باعث افزایش اثربخشی و کاهش سمیت میگردد.
یکی از دلایل کلیدی اضافه شدن L به ADME، اهمیت انحلال در میزان جذب دارو و فراهمی زیستی (Bioavailability) آن است. برای مثال، داروهایی که حلالیت پایینی دارند، حتی اگر به خوبی جذب شوند، ممکن است اثر درمانی کافی نداشته باشند. به همین دلیل، دانشمندان داروسازی با استفاده از فرمولاسیونهای نوآورانه مانند نانوتکنولوژی، کریستالهای دارویی، و حاملهای پلیمری، میزان و سرعت رهایش دارو را بهینهسازی میکنند. این پیشرفتها در طراحی داروها، بهبود درمان بیماریهای مزمن و کاهش عوارض جانبی کمک شایانی کرده است.
مدل LADME نشاندهندهی تحول در درک فرآیندهای داروسازی و نقش رهایش در بهبود کارایی داروها است. در حالی که مدل سنتی ADME از مرحله جذب (Absorption) آغاز میشود، مدل جدید بر این اصل تأکید دارد که آزاد شدن دارو از فرم فیزیکی آن، اولین گام برای دستیابی به جذب مؤثر است. این تغییر دیدگاه به محققان کمک میکند تا داروهای مدرن را با دقت بیشتری طراحی کنند و از تکنیکهای پیشرفته برای کنترل رهایش دارو استفاده نمایند. در نتیجه، اضافه شدن L به ADME نهتنها یک اصلاح تئوریک، بلکه یک پیشرفت عملی در بهینهسازی درمانهای دارویی است.